De dood. Een onderwerp dat ons vaak angst inboezemt, en helemaal als we het met kinderen moeten bespreken. Hoe leg je uit wat de dood is, zonder angst te veroorzaken? Hoe geef je kinderen de ruimte om hun verdriet te voelen en tegelijkertijd een geruststellende visie op de dood te ontwikkelen?
de dood, daar praten we niet over!
Mijn persoonlijke ervaring heeft me geholpen om te begrijpen hoe belangrijk het is om kinderen op een liefdevolle manier te ondersteunen bij verlies. Toen ik 19 was, kreeg mijn moeder borstkanker. Vanaf dat moment hing de dood als een donkere wolk boven ons gezin. Het was een onderwerp waar we niet over spraken. De angst voor het onbekende, voor het verlies van mijn moeder, was allesomvattend. Maar dat gesprek over de dood, dat gebeurde niet. Het werd uitgesteld, het werd vermeden.
En toen kwam het onvermijdelijke. Vier jaar later, op het moment dat we er niet meer omheen konden, was het te laat om echt te praten. Mijn moeder stierf. Pas achteraf besefte ik hoe essentieel het was om de dood niet te ontkennen. Door het onderwerp niet aan te snijden, ontzegden we onszelf de mooiste momenten van verbinding. We hadden kunnen praten over wat we voor elkaar betekenden, we hadden kunnen zeggen hoeveel we van elkaar hielden, maar die kans kregen we pas te laat.
Dit besef heeft mijn visie op de dood voorgoed veranderd. Als moeder van twee kinderen bespreek ik de dood nu wel met hen. Ik leer ze dat de dood geen eindpunt is, maar een overgang. Het gesprek over de dood maakt ruimte voor minder angst en meer begrip. Voor mij was het niet alleen belangrijk om mijn kinderen te leren dat de dood een transformatie is, maar ook om hen gerust te stellen dat liefde blijft. Zelfs wanneer het lichaam er niet meer is, blijft de liefde bestaan.
Geruststellende woorden
Troostkaarten: Een liefdevolle benadering van de dood
Als therapeut voor kinderen en ouders heb ik gezien hoe moeilijk het kan zijn om de juiste woorden te vinden voor kinderen die rouwen. Wat zeg je, als woorden tekort schieten?
Laat Sloompje het zeggen!
De troostkaarten die ik heb ontwikkeld, zijn geïnspireerd door mijn kinderboek Sloompje Slak, Knipoog van de Sterren. Ze bevatten zinnen zoals: “Liefde sterft nooit” en “Tot ooit!” – woorden die kinderen helpen te begrijpen dat de dood geen definitief afscheid is, maar een overgang naar iets anders. De boodschap is simpel, maar krachtig. De dood hoeft geen zwart gat te zijn, maar een overgang naar een andere fase, een spirituele verbinding die blijft bestaan, zelfs na het afscheid.
Geruststellende en positieve boodschappen van liefde en verbinding.
Dit idee is wat ik ook graag met ouders en zorgprofessionals deel. Het praten over de dood hoeft niet te gaan over de angst voor verlies, maar kan gaan over het behoud van verbinding, over het blijven voelen van liefde, ook al is de ander niet meer fysiek aanwezig. Dat is de kracht van het spirituele aspect van rouwverwerking. Het helpt kinderen om de dood niet als een einde te zien, maar als een proces van transformatie en continuïteit van de liefde.
verminder Angst door te praten
Wanneer we praten over de dood, openen we de deur naar echte verbinding. Dit besef kwam pas echt tot me toen mijn moeder stierf. De dood was altijd een angstig en onbekend onderwerp voor ons gezin, maar door die angst te omarmen, leerden we ook wat het betekent om lief te hebben. Het gaf me de kans om te ervaren hoe belangrijk het is om over de liefde te praten, over wat iemand voor je betekent, terwijl ze nog in je leven zijn. Dat zijn de momenten die er toe doen.
Hoe troostkaarten kunnen helpen bij rouwverwerking
De troostkaarten die ik heb ontwikkeld zijn bedoeld om kinderen te helpen het verlies van een dierbare te hanteren. Ze bieden een symbolische benadering van de dood: de sterren, de vlinders, en de gedachte aan een onzichtbare verbinding die blijft bestaan, zelfs na het afscheid. Deze kaarten helpen kinderen om het idee van de dood te begrijpen zonder angst, door ze geruststellende woorden te bieden die de overgang naar een andere fase van verbinding verduidelijken.
Of je nu een zorgprofessional bent die met rouwende kinderen werkt of een ouder die het moeilijk vindt om over de dood te praten, troostkaarten kunnen een waardevol hulpmiddel zijn. Voor wanneer je niet weet wat je moet zeggen, maar wél wilt laten weten dat je er bent. De kaarten kunnen bij ziekte, voor of na het overlijden worden gegeven, zodat je altijd voorbereid bent om steun te bieden wanneer dat nodig is.
Praten over de dood in Kindertaal: Een training voor Professionals
Het uitleggen van de dood aan kinderen is geen gemakkelijke taak, maar het is wel een belangrijke. Het helpt kinderen niet alleen het verlies te begrijpen, maar ook hun angst voor de dood te verminderen. Als (jeugd)zorgprofessional weet je hoe moeilijk het kan zijn om hierover te praten. Daarom bied ik de training Praten over de Dood in Kindertaal aan. In deze training leer je hoe je kinderen op een liefdevolle en respectvolle manier kunt ondersteunen tijdens het rouwproces, maar ook meer preventief het onderwerp de dood ter sprake kunt brengen. De training wordt meerdere keren per jaar gegeven en biedt praktische handvatten voor het werken met kinderen rondom rouw en de dood.
Mijn Verhaal:
Mijn naam is Claudia Hass en dit is mijn verhaal. Het verhaal van hoe ik leerde dat praten over de dood ons dichter bij elkaar brengt, ons de kans geeft om liefde te delen en ons helpt afscheid niet als het einde te zien, maar als een overgang naar iets veel groters. Want liefde sterft nooit. Tot ooit!